Πύλος: Η Χώρα του χρυσού πολεμιστή

Από το παλάτι του γιου του Νηλέα, του γερήνιου Νέστορα, από τον λόφο του Ανω Εγκλιανού, κοντά στη Χώρα, ο κόλπος του Ναυαρίνου φαντάζει σαν μια όμορφη λίμνη και οι στήλες καπνού που σηκώνονται προς τον ολόχαλκο ουρανό, μέσα από τον βαθυπράσινο έως και ασημένιο ελαιώνα, θυμίζουν τις θυσίες των ταύρων στο γαλαζόχαιτο, αμμουδερό, ακρογιάλι. Κάποια τοπία έρχονται από τις άκρες της Ιστορίας ή και αναδύονται από την αχλύ της προϊστορίας για να βάλουν στην καθημερινότητά μας τα μυστήρια των περασμένων καιρών· πραγματικά αθάνατα, σαν τον ήλιο που επιμένει χιλιετίες τώρα να τα φωτίζει. Πώς θα έλαμπαν κάτω από αυτόν τον ήλιο τα όπλα του γρύπα-πολεμιστή! Και η θαυμάσια διατηρημένη χρυσή αλυσίδα και τα δακτυλίδια, τα μαλαματένια κύπελλα, οι πενήντα σφραγιδόλιθοι από κορναλίνη με τους καλοσχεδιασμένους ταύρους.

«Όλη η Μεσόγειος μοιάζει να βγαίνει από τη γεύση την ξιδάτη της μαύρης ελιάς» μονολογεί ο Λόρενς Ντάρελ. Και ο βασιλιάς Νέστορας, όταν έβγαινε στη βεράντα του ανακτόρου του, η ματιά του χάιδευε τις κορφές των ασημένιων κυμάτων του ελαιώνα που έσβηναν στο πραγματικό ακρογιάλι του Ιονίου, μέχρι το Κορυφάσιον άκρον με το Παλαιόκαστρο στην κορυφή του. Όλη η μαγεία των μαλαμάτων μπροστά στα μάτια του. Ολα αυτά μπορούν να απλωθούν ακόμη πιο πανοραμικά μπροστά στα μάτια και του περιηγητή, αν καθώς τρέχει στον κεντρικό αυτοκινητόδρομο προς Πύλο, αμέσως μετά το χωριό Γιάλοβα, ξεστρατίσει υπακούοντας στην πινακίδα προς Πύλα (3 χλμ.). Στην είσοδο του χωριού, από τη βίγλα με τα δύο παγκάκια, κάτω από μια τεράστια χαρουπιά, μπορεί να απολαύσει την πιο πανοραμική εικόνα του κόλπου του Ναυαρίνου, της Σφακτηρίας και των άλλων νησιών που κλείνουν την αγκαλιά του, της ολοστρόγγυλης Βοϊδοκοιλιάς και της αστραφτερής λιμνοθάλασσας της Γιάλοβας που σε προσκαλεί κοντά της λάμποντας σαν τεράστιος καθρέφτης.

Οι στήλες καπνού που ανεβαίνουν προς τον ουρανό είναι τα σημάδια του οργασμού του ελαιώνα. Οι ξωμάχοι καίνε τα ραβδισμένα πριν κλαδέματα και τα αλετρουβιά δουλεύουν ασταμάτητα. Ετσι ήταν πάντα εδώ την εποχή της βεντέμας. Ο βασιλιάς Νέστορας είχε στραμμένα τα νώτα του στο ανάκτορο και τις μεγάλες αποθήκες του. Στο λουτρό του υπάρχει ακόμη στη θέση της η μεγάλη μπανιέρα από πηλό. Μπορεί να έριχναν μέσα και λάδι καθώς γνωρίζουμε από τις πινακίδες της Γραμμικής Β, της πρώτης ελληνικής γραφής, ότι το χρησιμοποιούσαν για καθαρισμό του σώματος και καλλωπισμό. Και οι γυναίκες και οι άνδρες. Γιατί έτσι νομίζαμε για τα χτενάκια και τους καθρέφτες. Οτι ήταν αξεσουάρ μόνο των γυναικών. Μέχρι που οι αρχαιολόγοι άνοιξαν τον τάφο του μυκηναίου γρύπα-πολεμιστή που ήταν θαμμένος μαζί με έναν ολόκληρο θησαυρό στα λιοχώραφα κοντά στο Ανάκτορο, ίσως πριν από την εποχή του βασιλιά Νέστορα. Και «ξεχύθηκε καμπανολάλημα τριάντα τριών αιώνων» καθώς τραγουδά ο Παύλος Σινόπουλος στον «Κέρογο», μια ωδή στη Γραμμική Β. Ο επιφανής πολεμιστής είχε πάρει μαζί του στο αιώνιο ταξίδι το σπαθί του με τη χρυσωμένη λαβή, αλλά και ελεφαντοστέινες χτένες, και χάλκινο καθρέφτη, και χρυσά κοσμήματα.

Ο πολεµιστής µπορεί να ήταν τόσο πλούσιος γιατί είχε λάβει μέρος στην εκστρατεία στην Κρήτη και την καταστροφή της Κνωσού. Τέσσερα χρυσά δακτυλίδια είχαν επάνω τους χαραγμένες μινωικές παραστάσεις. Ηταν σκορπισμένα ανάμεσα και σε δύο συνθλιμμένα χρυσά κύπελλα και έξι ασημένια. Η περιοχή έχει ήδη δημιουργήσει παράδοση στα χρυσά κύπελλα. Το εξαιρετικό έκθεμα στο μουσείο της Χώρας είναι τα δύο χρυσά κύπελλα, υπέροχα λεπτοδουλεμένα, από τάφο στο Βαφειό. Και βεβαίως, εκτίθενται πολλές πινακίδες της Γραμμικής Β. Πουθενά αλλού δεν σώθηκαν τόσο πολλές. Ενα λεπτομερές ανοιχτό βιβλίο για τη ζωή των Μυκηναίων.

Μια πινακίδα καταγράφει στην αινιγματική γλώσσα της, που πριν από μερικές δεκαετίες αποκρυπτογραφήθηκε, πόσος χαλκός χρειάστηκε για να κατασκευαστούν 500.000 αιχμές βελών και 2.300 ξίφη. Μια άλλη μάς πληροφορεί ότι μεταξύ των μυκηναίων πολεμιστών κυκλοφορούσαν και τεχνίτες, χαλκείς, κεραμείς, χρυσοχόοι, οπλοποιοί, ελεφαντουργοί, αρωματοποιοί. Κάποιοι από αυτούς κατασκεύασαν και κομμάτια του θησαυρού του πολεμιστή, καθώς και κομμάτια του πολύτιμου παζλ που αποτελεί όλη η περιοχή της Πύλου με τη φύση και την Ιστορία της.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2015