Ο Θεός είναι Αυτός που κατευθύνει την παγκόσμια ιστορία

του Αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη

Μια θεολογική ιδέα που κυριαρχεί στην Παλαιά Διαθήκη είναι ότι ο Θεός είναι Αυτός που κατευθύνει την παγκόσμια ιστορία.

Είναι ο Ίδιος που κατευθύνει την ιστορία μέσω ανθρώπων, όπως διαφαίνεται για παράδειγμα, στην περίπτωση του Κύρου, δια του οποίου ελευθερώθηκαν οι Ιουδαίοι στην Βαβυλώνα.

Έτσι, δεν είναι τυχαία γεγονότα ούτε η εκλογή του Ίσραηλιτικού λαού από τον Θεό, ούτε το χρέος αυτού, στην προετοιμασία των εθνών για την έλευση του Μεσσία στον κόσμο. Μπορούμε όμως να πούμε ότι στον Δευτεροησαΐα (κεφ. 40-55 του βιβλίου) έχουμε μια διδασκαλία περισσότερο θεοκεντρική, αφού τα πάντα συντελούνται και καταλήγουν στην δόξα του Θεού. Ο προφήτης στα κεφ. 40-55 παρηγορεί τους αιχμαλώτους Ιουδαίους και προφητεύει την κατάλυση του Βαβυλωνιακού κράτους και για τον λόγο αυτόν το βιβλίο του έχει χαρακτηριστεί «Βιβλίον της Παραμυθίας».

Πράγματι, όπως ο προφήτης προφήτευσε την αιχμαλωσία των Ιουδαίων, έτσι μπορούσε να προφητεύσει και την λύτρωση από την αιχμαλωσία. Τις προφητείες του αυτές περί λύτρωσης του Ιούδα και της παλινόρθωσης του έθνους με νέο πνεύμα και τις συνδεόμενες προς τα γεγονότα αυτά μεσσιανικές προφητείες, ο προφήτης παρέδωσε στον κύκλο των μαθητών του, οι οποίοι και τις εξέδωσαν, αφού πρώτα τις υπομνημάτισαν με τα συμβαίνοντα γεγονότα της εποχής. Για να κατανοήσουμε τα γεγονότα αυτά θα πρέπει να συλλάβουμε την έννοια του Θεού που κυριαρχεί στα επιμέρους κεφάλαια. Βασική διδασκαλία του βιβλίου είναι ότι ένας και μόνο Θεός υπάρχει, «ο Θεός των Πατέρων».

Σε κανέναν άλλον προφήτη δεν τονίζεται τόσο ισχυρά ο μονοθεϊσμός, όσο στον προφήτη Ησαΐα, γι᾽αυτό και έχει χαρακτηριστεί ως απολογητής του μονοθεϊσμού. Συχνά μέσα στα κείμενά του αναφέρει την αλήθεια αυτή, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Εγώ Θεός πρώτος, και εις τα επερχόμενα εγώ ειμί». Μάλιστα, για την στήριξη αυτή του μονοθεϊσμού, ο προφήτης χρησιμοποιεί πρώτα τον αρνητικό τρόπο, ζητώντας να αποδείξει από την ιστορία ότι δεν υπάρχουν άλλοι Θεοί. Πουθενά στην ιστορία δεν φαίνονται Θεοί να επεμβαίνουν και να βοηθούν, εν αντιθέσει με τον Θεό του Ισραήλ, ο οποίος δρα, όπως προαναφέραμε, αδιαλείπτως μέσα στην ιστορία. Επίσης, ο προφήτης αποδεικνύει τον μονοθεϊσμό και με θετικό τρόπο, χρησιμοποιώντας ως επιχείρημα την επαλήθευση των προφητειών του μέσα στην ιστορία, αλλά και από την εκπλήρωση αυτή λαμβάνει την θετική απόδειξη ότι υπάρχει ένας μόνος και αληθινός Θεός. Η παντοδυναμία και η μοναδικότητα του Θεού καταγράφεται σε όλο σχεδόν το βιβλίο του Ησαΐα.

Ο Θεός είναι πάνω από όλους, αφού δεν έχει αρχή και τέλος. Ωστόσο, βρίσκεται αμετάβλητος και ασύλληπτος από την ανθρώπινη σκέψη. Για τα έργα του και την εξυπηρέτηση των σκοπών του, σκοπίμως επιλέγει ανθρώπους και έθνη ως όργανα του, και δεν επιτρέπει ποτέ να παρεμποδιστεί ο σκοπός του. Ο μονοθεϊσμός που υπονοείται, περισσότερο ή λιγότερο, στην θρησκεία πριν από την βαβυλώνια αιχμαλωσία, τώρα δηλώνεται τόσο ξεκάθαρα που δεν χρειάζεται ενίσχυση. Αυτός ήταν η πραγματική θρησκεία την οποία το Ισραήλ θα διέδιδε στον κόσμο. Με αφορμή αυτό, ο Gore Charles συνοψίζει τα τέσσερα σημεία πάνω στα οποία στηρίζεται, κατά την γνώμη του, η θρησκεία: «Πρώτον, είναι η δύναμη και η χάρη ενός προσωπικού Θεού. Δεύτερον, ο Θεός αυτός ομιλεί με υψηλή πνευματική εμπιστοσύνη στο έργο του, η υποτίμηση της οποίας είναι εδώ το κύριο σημείο. Τρίτον, πρόκειται για θρησκεία έντονα ηθική, όπου οι αμαρτίες του ανθρώπου αποτελούν το κύριο μέλημα Του. Τέταρτον, διεκδικεί τον έλεγχο της ιστορίας, ενώ η ιστορία τον επαληθεύει».

 

1 Β. Βέλλα, Θρησκευτικαί Προσωπικότητες της Παλαιάς Διαθήκης, μέρος Α΄, Αθήνα: Έννοια 2008, σ. 277. Βλ. και Σ. Δεσπότου, Ο Ιησούς ως «Χριστός» και η πολιτική εξουσία στούς συνοπτικούς Ευαγγελιστές, Αθήνα: Άθως 2005, σσ. 64-65.
2 Β. Βέλλα, Θρησκευτικαί Προσωπικότητες της Παλαιάς Διαθήκης, μέρος Α΄, Αθήνα: Έννοια 2008, σ. 281
3 Β. Βέλλα, Θρησκευτικαί Προσωπικότητες της Παλαιάς Διαθήκης, μέρος Α΄, Αθήνα: Έννοια 2008, σ. 278.
4 Σ. Δεσπότου, Ο Ιησούς ως «Χριστός» και η πολιτική εξουσία στους συνοπτικούς Ευαγγελιστές, Αθήνα: Άθως 2005, σ. 61.
5 Κ.Ζάρρα, Ιστορία της εποχής της Καινής Διαθήκης, Αθήνα 2005, σ.44.
6 Εξ. 3,6.
7 Ησ. 41,4.43,10ἑξ. 45,3εξ. 46,9. 48,12. 49,23.
8 Ησ. 41,23. 45, 20.
9 Ησ. 41, 21εξ. 42,9.12. 44,7. 45,21.
10 Gore Charles, A new commentary on Holy Scripture, London 1987, σσ. 458-459. Βλ. και Σ. Δεσπότου, Ο Ιησούς ως «Χριστός» και η πολιτική εξουσία στους συνοπτικούς Ευαγγελιστές, Αθήνα: Άθως 2005, σ. 41.
11 Ησ. 41,14.16.20. 43,3.14.15. 45,11. 47,4. 48,17.
12 Ησ. 40,26. 42,5. 44,24. 45,7.
13 Ησ. 40, 12 εξ. 45,12.18, 50, 2 έως 3.
14 Ησ. 41,18. 50,2. 51,10.
15 Ησ. 43,20.
16 Ησ. 40, 18 και 44,9 εξ.
17 Ησ.40,28. 43,13. 44,6.
18 Ησ. 40,13.28. 45,15. 55,8 εξ.
19 Ησ. 45, 19.
20 Ησ. 40,17. Πρβλ. και 40,25. 44,7.
21 Ησ. 40,6.
22 Smith J. E., An Expository Commentary on the Book of Isaiah (A work in Progress), Janyary 2005, σ. 153.
23 Ἠσ. 44, 26.28

Μπορεί επίσης να σας αρέσει Περισσότερα από τον συγγραφέα

Τα σχόλια είναι κλειστά.

Read previous post:
Σε Εμπόλεμη κατάσταση η Γαλλία, ΒΙΝΤΕΟ-ΕΙΚΟΝΕΣ
Σε Εμπόλεμη κατάσταση η Γαλλία, ΒΙΝΤΕΟ-ΕΙΚΟΝΕΣ

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στη Γαλλία συνεχίζεται, καθώς ολόκληρη η χώρα παραμένει αντιμέτωπη με την τρομοκρατική απειλή, παρά τα δρακόντεια...

Close