Σάββας Καλεντερίδης: Γιατί καρατομήθηκε ο Νταβούτογλου;

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, είναι σε εξέλιξη διαδικασίες που θα οδηγήσουν στην πολιτική περιθωριοποίηση του 64ου πρωθυπουργού της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου.

Διετέλεσε πρωθυπουργός στην 62η, 63η και 64η κυβέρνηση της Τουρκίας. Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, που θεωρείται ο ιθύνων νους του νεοοθωμανικού οράματος, κάθισε στη θέση του πρωθυπουργού και του προέδρου του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης 21 μήνες, στην οποία διαδέχτηκε τον Ταγίπ Ερντογάν, που είχε τη θέση αυτή για 13 χρόνια, ως το 2014.

Ύστερα από όλα αυτά ήλθε η σειρά του Νταβούτογλου να γευθεί τους πικρούς καρπούς της συνεργασίας του με τον Ερντογάν, μετά τους Αμπντουλάχ Γκιουλ και Μπουλέντ Αρίντς, οι οποίοι επίσης περιθωριοποιήθηκαν, αν και ανήκαν στην αρχική ηγετική τριάδα που ίδρυσε το ΑΚΡ.

 Το γαϊτανάκι των διαφωνιών των δύο ανδρών ξεκίνησε περίπου πριν από έναν χρόνο και μπορούμε να πούμε ότι το ποτήρι ήταν σχεδόν γεμάτο, όμως η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι των διαφωνιών ήταν τα δημοσιεύματα και κινήσεις παλιών υποστηρικτών του πέραν του Ατλαντικού, που απαξίωναν τον ίδιον και έδειχναν ότι προέκριναν ως τον επόμενο αξιόπιστο συνομιλητή τους τον Νταβούτογλου.

Κατά την άποψή μας, αν δεν συνέβαινε αυτό, ίσως συνεχιζόταν -έστω και προβληματικά- η συγκατοίκηση των δύο ανδρών, ως την εκλογή προέδρου της νέας προεδρικής Τουρκικής Δημοκρατίας.
Ομως, ας δούμε το γαϊτανάκι των διαφωνιών, που οδήγησαν στην οριστική ρήξη των σχέσεων Ερντογάν – Νταβούτογλου.
Η πρώτη διαφωνία είχε να κάνει με την «Κοινή Διακήρυξη του Ντολμάμπαχτσε», που έκαναν στις 28 Φεβρουαρίου 2015 από κοινού ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιαλτσίν Ακντογαν, ο υπουργός Εσωτερικών Εφκάν Αλά, ο αντιπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΑΚΡ Μαχίρ Ουνάλ και ο υφυπουργός Δημόσιας Τάξης Μουχαμέντ Δερβίσογλου, με αντιπροσωπία τριών Κούρδων βουλευτών του Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP). Στην ανακοίνωση δηλωνόταν η πρόθεση της τουρκικής κυβέρνησης να παραχωρήσει δικαιώματα στους Κούρδους και να κινηθεί προς την κατεύθυνση της πολιτικής λύσης του Κουρδικού.

Ο Ερντογάν στις 20 Μαρτίου 2015 δήλωνε στα τουρκικά ΜΜΕ ότι στην ουσία δεν αναγνωρίζει την Κοινή Διακήρυξη.
Ακολούθησε η δήλωση του Χακάν Φιντάν, διοικητή της ΜΙΤ, ότι θα συμμετέχει στις εκλογές της 7ης Ιουνίου ως υποψήφιος βουλευτής, κίνηση που έκανε ο Φιντάν έπειτα από συνεννόηση με τον Νταβούτογλου, χωρίς προηγουμένως να ενημερωθεί ο Ερντογάν.
Τότε ο Ερντογάν είπε δημόσια ότι δεν βλέπει με καλό μάτι την υποψηφιότητα αυτή.
Υστερα από αυτό ο Φιντάν, που είχε παραιτηθεί για να είναι υποψήφιος, απέσυρε και την υποψηφιότητα και την παραίτηση.
Η επόμενη διαφωνία είχε να κάνει με το νομοσχέδιο περί διαφάνειας και «πόθεν έσχες» πολιτικών, δημάρχων και αξιωματούχων του κράτους και της πολεοδομίας, που κατέθεσε ο Νταβούτογλου. Τότε ανώτατα στελέχη του κόμματος και κύκλοι του Ερντογάν φέρεται ότι είπαν μεταξύ τους ότι «αν εφαρμοστεί αυτός ο νόμος, δεν θα μείνει εκτός φυλακής κανένας υπουργός, δήμαρχος ακόμα και πρόεδρος επαρχιακής επιτροπής του ΑΚΡ».

Ο Ερντογάν αντέδρασε και το νομοσχέδιο έκτοτε πήγε στα αζήτητα.
Μετά τις εκλογές της 7ης Ιουνίου 2015 προέκυψε το ζήτημα σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας. Ο Νταβούτογλου ήταν υπέρ, ο Ερντογάν κατά, γιατί αυτό θα απομάκρυνε τον στόχο της ψήφισης συντάγματος, που θα επέτρεπε τη μετεξέλιξη του πολιτεύματος σε προεδρική δημοκρατία, μέσω δημοψηφίσματος. Πέρασε του Ερντογάν.

Επόμενη διαφωνία ήταν το πολιτειακό. Ο Νταβούτογλου ήταν κατά της μετεξέλιξης σε προεδρική δημοκρατία, αφού κάτι τέτοιο θα τον έθετε αυτομάτως εκτός του παιχνιδιού εξουσίας, ο Ερντογάν υπέρ. Περνάει του Ερντογάν.

Το επόμενο ζήτημα έχει να κάνει με θέματα ελέγχου των συνέδρων για το επικείμενο Τακτικό Συνέδριο του ΑΚΡ. Ο Νταβούτογλου δεν κατόρθωσε να περάσει τα δικά του μέλη, ενώ ο Ερντογάν, μέσω του έμπιστου συνεργάτη του, υπουργού συγκοινωνιών Μπιναλί Γιλντιρίμ, το κατάφερε.

Μια άλλη διαφωνία μεταξύ των δύο ανδρών ήταν οι δικαστικές περιπέτειες των ακαδημαϊκών που είχαν υπογράψει μια διακήρυξη υπέρ της ειρήνης και υπέρ της ειρηνικής επίλυση του Κουρδικού. Η δικαστικές διώξεις ξεκίνησαν με υποκίνηση του Ερντογάν, ο Νταβούτογλου διαφώνησε.

Τελευταία και φαρμακερή, η αφαίρεση από τον Νταβούτογλου της αρμοδιότητας να ορίζει και να παύει, ως πρόεδρος του κόμματος, τα στελέχη των νομαρχιακών και των επαρχιακών επιτροπών του ΑΚΡ.
Αυτό είναι το ιστορικό της καρατόμησης Νταβούτογλου. Την Κυριακή θα δούμε τις διαγραφόμενες προοπτικές.

Σάββας Καλενετερίδης